مقدمه
در ادبیات مفهوم دیجیتال، سه واژه نزدیک به هم وجود دارد که تعریف دقیق و تفکیک آن‌ها از یکدیگر کمک می‌کند تا اشتباهاً به جای یکدیگر به کار گرفته نشوند: Digitization یا رقمی‌سازی، digitalization یا دیجیتالی‌سازی و تحول دیجیتال یا digital transformation که در این مطلب به تشریح هر یک از این مفاهیم پرداخته شده است.
فخر السادات غمخواری
کارشناس ارشد پروژه های فاوا شرکت مگفا
رقمی‌سازی
در دنیای دیجیتال همه چیز از رقمی‌سازی شروع می‌شود که اغب منابع بر سر تعریف آن توافق دارند و به تبدیل اطلاعات آنالوگ به دیجیتال و در واقع کدگذاری آن‌ها در مبنای صفر و یک اشاره دارد. هدف از این فرآیند فراهم آوردن امکان ذخیره‌سازی، پردازش و انتقال اطلاعات توسط رایانه‌ها است. بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها برای مقابله با فرآیندهای کاغذ محور و یا شعار “بدون کاغذ” به سراغ این موضوع رفته‌اند اما باید دقت داشت که در رقمی‌سازی اطلاعات دیجیتال می‌شوند و نه فرآیندها. بدین ترتیب این مفهوم به معنی توانا کردن اطلاعات فیزیکی یا آنالوگ بصورت دیجیتالی با هدف تعبیه کردن آن‌ها در بخشی از فرآیندهای کسب و کار است و هدف نهایی این کار نیز، دستیابی به شکل جدیدی از دانش و ایجاد ارزشی جدید برای ذی‌نفعان است. از جمله مثال‌های رقمی‌سازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
اسکن یک سند کاغذی و ذخیره آن بر روی هارد دیسک رایانه به عنوان یک سند دیجیتال ، مانند PDF.
-
تایپ کردن اطلاعات در صفحه اکسل یا ورد به جای یادداشت بر روی کاغذ.
-
تبدیل از کاست‌های آنالوگ VHS به دیسک‌های CD ، DVD یا Blu-ray حاوی داده‌های دیجیتال.
دیجیتالی‌سازی
رقمی‌سازی و دیجیتالی‌سازی دو واژه مفهومی هستند که ارتباط نزدیکی با یکدیگر داشته و به دفعات در ادبیات کنار هم استفاده شده‌اند. براساس واژه نامه گارتنر دیجیتالی‌سازی، استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای تغییر مدل کسب و کار و ایجاد فرصت‌های خلق درآمد و ارائه ارزش‌های جدید است و این بیانگر فرآیند انتقال به یک کسب و کار دیجیتال است. شرکت مشاوره‌ای I-SCOOP نیز تعریف دقیقی از دیجیتالی‌سازی ارایه کرده است: دیجیتالی‌سازی به معنای استفاده از فناوری‌ها و داده‌های دیجیتال (رقمی‌سازی شده یا ذاتاً دیجیتال) است که درآمد ایجاد کند، کسب و کار را بهبود بخشد، در فرآیندهای کسب و کار تغییر و تحول ایجاد کند و محیطی را برای کسب و کار دیجیتالی فراهم کند.
بدین ترتیب اتوماسیون بخش عمده‌ای از داستان دیجیتالی شدن است؛ خواه تغییر در نقش کار باشد و خواه تغییر فرآیندهای کسب و کار. در عین حالی که رقمی‌سازی مربوط به تبدیل است، دیجیتالی‌سازی بر ساده‌سازی و خودکارسازی فرآیندها و عملیات مختلف کسب و کاری متمرکز است، پردازش و به اشتراک‌گذاری اطلاعات در سراسر شبکه را آسان‌تر می‌کند و زمینه‌های ارائه خدمات به مشتریان را به کلی تغییر داده است. مثال‌هایی از این مفهوم عبارتند از:
-
بارگذاری یک سند PDF از هارد دیسک رایانه به ابر و به اشتراک‌گذاری آن برای بسیاری از افراد به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها.
-
تبدیل یک صفحه اکسل به یک google sheet ذخیره شده در ابر. این پلتفرم محیطی را فراهم می‌کند که اسناد بین چندین کاربر به اشتراک گذاشته شوند. با این وجود، یک google sheet به خودی خود نیاز به تعامل انسان دارد تا آن را به روز کند.
-
بارگذاری فیلم‌های دیجیتالی از دیسک‌های CD ، DVD یا Blu-ray به پلتفرم‌های آنلاین که افراد می‌توانند آن‌ها را بارگیری یا اجاره کنند.
تحول دیجیتال
یک سازمان ممکن است یک سری پروژه‌های دیجیتالی‌سازی را انجام دهد، از مراحل خودکارسازی گرفته تا آموزش مجدد کارگران برای استفاده از رایانه؛ اما تحول دیجیتال چیزی نیست که شرکت‌ها بتوانند به عنوان پروژه اجرا کنند. این اصطلاح گسترده‌تر به تغییر استراتژیک کسب و کار و تمرکز بر مشتری‌محوری اشاره دارد که نیاز به تغییر همه‌جانبه سازمان و همچنین پیاده‌سازی فناوری‌های دیجیتال دارد. هر طرح تحول دیجیتال (Digital transformation initiative) شامل چندین پروژه دیجیتال‌سازی است و افرادی که فکر می‌کنند تفاوتی بین تحول دیجیتال و دیجیتال‌سازی نیست سخت در اشتباهند.
تحول دیجیتال تبدیل فعالیت‌های کسب و کاری، فرآیندها، محصولات و مدل‌ها برای بهره‌برداری کامل از فناوری‌های نوظهور دیجیتال است. هدف اصلی بهبود بهره‌وری، مدیریت ریسک یا کشف فرصت‌های جدید کسب درآمد فرهنگ و تجربیات مشتری است. تحول دیجیتال انجام کارها به روشی جدید (دیجیتال) است و سازمان‌هایی که سفر تحول خود را آغاز نموده‌اند چابک‌تر، مشتری محور و داده محور هستند. تحول دیجیتال فقط به معنای پیاده‌سازی فناوری یا اتوماسیون در فرآیندهای موجود نیست بلکه اصلاح مدل کسب و کار، تغییر زنجیره ارزش به روشی برای ارائه ارزش‌های بیشتر به مشتری است. بنابراین بازنگری و بازاندیشی در تمام حوزه‌های سازمانی از الزامات این مفهوم است و برای مثال می‌توان از موارد زیر به عنوان مصادیق تحول دیجیتال نام برد:
-
خواندن داده ها از PDF آنلاین یا انتقال داده‌ها از یک google sheet به برنامه یا سیستمی که داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند. هدف این است که بینش‌هایی را برای ارائه محصولات جدید یا بهبود خدمات به مشتریان ارائه شود که این فرآیند به دلیل خودکار بودن نیاز به تعامل انسانی زیادی ندارد و در نتیجه باعث افزایش کارایی، کاهش هزینه‌ها به افزایش فروش می‌شود.
-
مهاجرت از google sheet به برنامه‌های موبایل برای دریافت سریع‌تر بینش و بهبود تجربه مشتری
-
پخش آنلاین آهنگ ها، فیلم ها و سریال‌ها و ارائه پیشنهاد بر اساس علایق افراد
در نهایت می‌توان رقمی‌سازی، دیجیتالی‌سازی و تحول دیجیتال را سه مفهوم وابسته و پیوسته معرفی کرد که برخی منابع آن‌ها را به شکل زنجیره‌ای با شروع از رقمی‌سازی نشان داده و برخی دیگر آن‌ها را به شکل هرمی که در راس آن تحول دیجیتال قرار دارد ترسیم می‌کنند. بدین ترتیب در Digitization رقمی‌سازی اطلاعات انجام می‌شود، در Digitalization فرآیندها و نقش‌هایی که عملیات سازمان را شکل می‌دهند دیجیتالی می‌شوند و در Digital transformation به صورت دیجیتالی، کسب و کار و استراتژی‌اش متحول می‌گردد؛ هر یک لازم است اما برای بعدی کافی نیست و از همه مهم‌تر، رقمی‌سازی و دیجیتالی‌شدن اساساً مربوط به فناوری است، اما تحول دیجیتال چنین نبوده و مربوط به مشتری است. شکل زیر مروری کلی بر تفاوت‌های سه مفهوم مورد بررسی در این مقاله دارد.
کلیدواژه ها
کلمات کلیدی: #رقمی‌سازی#دیجیتال‌سازی#تحول دیجیتال
منابع
به اشتراک بگذارید
